Ραγάδα πρωκτού
Η ραγάδα του πρωκτού είναι μία σχισμή στον βλεννογόνο (επένδυση) του πρωκτικού καναλιού
Οι περισσότερες ραγάδες πρωκτού είναι μικρότερες από το ένα εκατοστό, αλλά ο πρωκτός είναι ένα πολύ ευαίσθητο μέρος του σώματος. Ως αποτέλεσμα, ένας πόνος στην περιοχή αυτή μπορεί να είναι αρκετά σοβαρός, ακόμη και με μια μικρή ραγάδα.
Οι ραγάδες διακρίνονται σε οξείες και χρόνιες, που πρακτικά είναι οι οξείες ραγάδες που επιμένουν παρά την θεραπεία για περισσότερο από 6 εβδομάδες.
Συμπτώματα πρωκτικών ραγάδων
- Πόνος – ειδικά κατά την αφόδευση. Αποτελεί το χαρακτηριστικότερο σύμπτωμα και είναι συνήθως οξύς και διαξιφιστικός. Οι περισσότεροι ασθενείς παρομοιάζουν τον πόνο με «σχίσιμο στην περιοχή του πρωκτού από σπασμένα γυαλιά» κατά την διάρκεια της αφίδευσης. Ο φόβος του πόνου μπορεί να οδηγήσει μερικούς ασθενείς να πάνε στην τουαλέτα, αυξάνοντας τον κίνδυνο δυσκοιλιότητας και συνεπώς την πίεση στην περιοχή με συνακόλουθη την παραμονή της ραγάδας δημιουργώντας έτσι έναν φαύλο κύκλο.
- Αίμα – με ζωηρό κόκκινο χρώμα και μπορεί να παρατηρηθεί στα κόπρανα ή το χαρτί τουαλέτας.
- Κνησμός – στην περιοχή του πρωκτού. Η αίσθηση της φαγούρας στον πρωκτό μπορεί να είναι διακεκομμένη ή επίμονη.
Αιτιολογία πρωκτικών ραγάδων
Η αιτιολογία της πρωκτικής ραγάδας είναι πολυπαραγοντική:
- Δυσκοιλιότητα– τα μεγάλα, σκληρά κόπρανα είναι πιο πιθανό να έχουν ως αποτέλεσμα μικροτραυματισμούς στην πρωκτό κατά τη διάρκεια της αφόδευσης.
- Διάρροια– η επαναλαμβανόμενη διάρροια μπορεί να προκαλέσει την ανάπτυξη πρωκτικής ραγάδας.
- Αυξημένος τόνος των σφιγκτήρων– μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη μίας ραγάδας.
- Εγκυμοσύνη και τοκετός– οι έγκυες γυναίκες έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν μια ραγάδα πρωκτού προς το τέλος της εγκυμοσύνης του, ενώ ο βλεννογόνος του πρωκτού μπορεί να τραυματιστεί και κατά την διάρκεια τοκετού.
- Οι σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις– συνδέονται με υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης πρωκτικών ραγάδων. Παραδείγματα περιλαμβάνουν τη σύφιλη , τον HIV , τον HPV (ιό ανθρώπινου θηλώματος), τον έρπητα και τα χλαμύδια.
- Το πρωκτικό σεξ– όπως και η εισχώρηση ξένων σωμάτων στον πρωκτό μπορεί να οδηγήσει σε ραγάδα
- Χρόνιες φλεγμονώδεις παθήσεις του εντέρου – ασθενείς με νόσο του Crohn ή ελκώδη κολίτιδα εμφανίζουν συχνότερα ραγάδα του πρωκτού.
Διάγνωση ραγάδων
Η διάγνωση της ραγάδας του πρωκτού είναι στην οξεία φάση κλινική και περιλαμβάνει την επισκόπηση και την προσεκτική ψηλάφηση της περιοχής. Η ραγάδα εμφανίζεται σαν ένα «δάκρυ» σχεδόν πάντα στην 6η ώρα αν παρομοιάσουμε τον πρωκτό σαν ένα ρολόι με την 12 ώρα στην κορυφή (προς τα εμπρός) και την 6η ώρα (προς τα πίσω). Στις χρόνιες καταστάσεις λόγω του μειωμένου πόνου είναι δυνατή και η πρωκτοσκόπηση και/ή ορθοσκόπηση, κυρίως για να αποκλειστούν συνοδές παθήσεις.
Θεραπευτική αγωγή
Η θεραπεία της ραγάδας σχετίζεται με την διάρκεια των συμπτωμάτων. Έτσι σε μια οξεία ραγάδα η θεραπεία είναι πάντα συντηρητική ενώ σε μία χρόνια ραγάδα βασικό ρόλο παίζει η χειρουργική θεραπεία.
Στην οξεία φάση λοιπόν αντιμετωπίζονται πρωτίστως τα συμπτώματα και δη ο πόνος, καθώς επίσης γίνεται προσπάθεια να αντιμετωπιστούν και τα
Έτσι πέρα από την φαρμακευτική αγωγή συστήνεται η αύξηση της πρόσληψη φυτικών ινών και υγρών με την διατροφή πράγμα που θα βοηθήσει να μαλακώσουν τα κόπρανα.
Φαρμακευτικές αγωγές
Η φαρμακευτική αγωγή είναι σε μορφή κυρίως αλοιφών που περιέχουν νιτρώδη, ή αντιφλεγμονώδη και/ή κάποιο τοπικό αναισθητικό. Η χρήση είναι τοπική. Στην οξεία φάση βοηθούν επίσης τα από του στόματος παυσίπονα
Το τοπικό φάρμακο νιτρογλυκερίνης συμβάλλει στην επιτάχυνση της επούλωσης της βλάβης με τη χαλάρωση των σφικτήρων μυών, καταπολεμώντας έτσι το γενεσιουργό αίτιο της ραγάδας, που είναι συνήθως ο αυξημένος τόνος αυτών των μυών. Δυστυχώς έχουν ως συχνή παρενέργεια τους πονοκεφάλους οδηγώντας έτσι τον ασθενή στην διακοπή της θεραπείας
Εναλλακτικά μπορούν να χορηγηθούν αναστολείς διαύλων ασβεστίου
Τα φάρμακα αυτά χαλαρώνουν επίσης τον μυϊκό σφιγκτήρα, καθώς αυξάνων την παροχή αίματος στην πληγείσα περιοχή, επιταχύνοντας έτσι την επούλωση.
Στοχεύοντας πάντα στην μείωση του μυϊκού τόνου των σφιγκτήρων χρησιμοποιείται με υψηλά ποσοστά επιτυχίας και η αλλαντοτοξίνη του τετάνου, το γνωστό και ως botox. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ενδιάμεση θεραπεία σε περίπτωση αποτυχίας των φαρμάκων και πριν εξεταστεί η χειρουργική θεραπεία.
Χειρουργική επέμβαση
Στην χρόνια ραγάδα και εφόσον έχουν αποτύχει όλα τα συντηρητικά μέτρα βρίσκει την θέση της η χειρουργική θεραπεία.
Με αρκετή επιτυχία χρησιμοποιείται η απλή ραγαδεκτομή. Είναι στην ουσία η αφαίρεση της ραγάδας με την διαθερμία. Το τραύμα αφήνεται ανοικτό και επουλώνεται σταδιακά (σε δεύτερο σκοπό). Βασική προϋπόθεση είναι να έχουν αντιμετωπιστεί όλα τα γενεσιουργά άτια.
Πιο προχωρημένες επεμβάσεις θεωρούνται η χρήση τοπικών κρημνών δέρματος και η πλάγια έσω σφιγκτηροτομή
Στην πρώτη τεχνική ένα τμήμα του παρακείμενου δέρματος μετακινείται έτσι ώστε να καλύψει πρακτικά την ραγάδα.
Στην πλάγια έσω σφιγκτηροτομή διατέμνεται ένα τμήμα του έσω σφιγκτήρα με τρόπο που να μην επηρεάζεται η λειτουργικότητα του μειώνοντας έτσι τον αυξημένο μυϊκό τόνο.
Αυτές οι επεμβάσεις διενεργούνται με ολική αναισθησία και μυοχάλαση και το εξιτήριο γίνεται συνήθως την ίδια ημέρα.