Χειρουργικές παθήσεις θυρεοειδούς αδένα

Παθήσεις θυρεοειδούς

Οι παθολογικές καταστάσεις του θυρεοειδούς αδένα διακρίνονται σε:

1)Υπερθυρεοειδισμός (υπερλειτουργία του θυρεοειδούς αδένα), ο οποίος παράγει περισσότερες ορμόνες από όσες χρειάζεται το σώμα.
Κυριότερα αίτια:
– διάχυτη τοξική βρογχοκήλη (νόσος Graves), αυτοάνοσος νόσος με παραγωγή αντισωμάτων από τον οργανισμό εναντίον του αδένα
– οζώδης τοξική βρογχοκήλη (νόσος Plummer- όζοι θυρεοειδούς που υπερλειτουργούν)
– θυρεοειδίτιδα De Quervain ή υποξεία θυρεοειδίτιδα, προκαλείται από ιογενή λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος με αποτέλεσμα έντονη φλεγμονή του αδένα ο οποίος διογκώνεται και είναι επώδυνος
– υποξεία λεμφοκυτταρική θυρεοειδίτιδα,  εκδηλώνεται μετά τον τοκετό
– θυρεοειδίτιδα της λοχείας, μέσα σε ένα χρόνο από τον τοκετό
– τοξικό αυτόνομο αδένωμα ή θερμός όζος
– λήψη μεγάλης ποσότητας ιωδίου
– υπερβολική λήψη Τ3 ή/και Τ4 ορμονών

Στα κλινικά σημεία εκδήλωσης του υπερθυρεοειδισμού περιλαμβάνονται η διόγκωση θυρεοειδούς – βρογχοκήλη, η ευερεθιστότητα, ο τρόμος των χεριών, η μυϊκή αδυναμία, οι διαταραχές ύπνου, η δυσανεξία στη ζέστη – εφίδρωση, η αύξηση της όρεξης με απώλεια όμως βάρους, η αύξηση της συχνότητας των κενώσεων ή διάρροιες, διάφορες αρρυθμίες – ταχυκαρδία, διαταραχές περιόδου – υπογονιμότητα,  τριχόπτωση, οστεοπόρωση, εξόφθαλμος

2) Υποθυρεοειδισμός (υπολειτουργία του θυρεοειδούς αδένα) ο οποίος παράγει λίγες ή καθόλου ορμόνες.
Κυριότερες αιτίες:
– Νόσος Hashimoto ή αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα, το ανοσοποιητικό σύστημα παράγει αντισώματα που επιτίθενται στον αδένα
– αγενεσία θυρεοειδούς (γενετική ανωμαλία)
– συγγενής υποθυρεοειδισμός
– χειρουργική αφαίρεση θυρεοειδούς
– ακτινοβολία στην περιοχή του τραχήλου για αντιμετώπιση άλλων κακοηθειών της περιοχής
– ραδιενεργό ιώδιο για αντιμετώπιση υπερθυρεοειδισμού
Στην κλινική εικόνα του υποθυρεοειδισμού περιλαμβάνονται η κόπωση και τα μειωμένα αντανακλαστικά, οι διαταραχές του ύπνου και της μνήμης/ προσοχής, οι πόνοι στους μύες και τις αρθρώσεις – κράμπες συμπτώματα κατάθλιψης όπως θλίψη ανησυχία, αίσθημα κρύου, δυσκολία στη απώλεια βάρους ή μικρή αύξησή του, ξηρό δέρμα, τριχόπτωση – απώλεια μαλλιών,  βραχνάδα στη φωνή, δυσκοιλιότητα, βραδυκαρδία, διαταραχές περιόδου – υπογονιμότητα,.

3) Θυρεοειδίτιδες, είναι σχετικά σπάνιες για φλεγμονώδεις παθήσεις του θυρεοειδούς που προκαλούνται από διάφορα αίτια και μπορεί να έχουν εκδήλωση υπέρ- ή υποθυρεοειδισμού. Εκτός των όσων αναφέρθηκαν ήδη αναφέρθηκαν παραπάνω θυρεοειδίτιδα μπορεί να προκληθεί κι από φάρμακα όπως αντικαρκινικά, ιντερφερόνη, αμιωδαρόνη κτλ.

4) Όζοι του Θυρεοειδούς. Όπως αναφέρθηκε είναι ογκίδια αγνώστου αιτιολογίας, ενδέχεται να αναπτυχθούν σε περιβάλλον θυρεοειδίτιδας ενώ και η έλλειψη ιωδίου συμβάλλει στη ανάπτυξή τους. Συνήθως είναι ασυμπτωματικοί ή γίνονται αντιληπτοί ως μία διόγκωση στο λαιμό. Αν είναι πολύ μεγάλος μπορεί να προκαλέσει τοπικό πόνο κι αίσθημα πίεσης στο λαιμό. Αν οι όζοι δεν επηρεάζουν τη λειτουργία του θυρεοειδούς και την παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών χαρακτηρίζονται ως ψυχροί και δεν προκαλούν συμπτώματα. Ένα μικρό ποσοστό παράγει θυρεοειδικές ορμόνες προκαλώντας υπερθυρεοειδισμό και χαρακτηρίζονται ως θερμοί όζοι. Ένα 5% των όζων είναι κακοήθεις για αυτό και συμπτώματα/ευρήματα όπως πόνος, γρήγορη αύξηση μεγέθους, αλλαγή στη φωνή, δυσκολία στην κατάποση, και ψηλαφητοί λεμφαδένες στον τράχηλο επί ύπαρξης όζων είναι ανησυχητικά και επιβάλλουν την περαιτέρω διερεύνηση.

5)Καρκίνος θυρεοειδούς. Αποτελεί το 95% των περιπτώσεων κακοήθειας όλων των ενδοκρινών αδένων του σώματος και το 2-3% όλων των κακοηθειών του ανθρώπινου οργανισμού. Είναι συχνότερος στις γυναίκες κι εμφανίζεται με τη μορφή μικρών ογκιδίων ή όζων. Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει μεγάλη αύξηση της συχνότητας εμφάνισής του σε σχέση με άλλες κακοήθειες του σώματος.

Ταξινομείται σε
– Θηλώδες καρκίνωμα (συχνότερος τύπος 80%)
– Θυλακιώδες καρκίνωμα (10%)
– Καρκίνωμα από κύτταρα Hurthle (4%)
– Αναπλαστικό ή Αμετάπλαστο Καρκίνωμα (1-2%)
– Μυελοειδές Ca (4-5%)
– σπάνιους όγκους όπως Λέμφωμα και Τεράτωμα

Πέραν του αναπλαστικού και του μυελοειδούς καρκινώματος που έχουν αντίστοιχα πολύ κακή και μέτρια έως κακή πρόγνωση οι πιο συχνά ευρισκόμενες μορφές (θηλώδης και θυλακιώδης καρκίνος) έχουν πολύ καλή πρόγνωση σε ποσοστά που αγγίζουν, για τις πρώιμες μορφές, τα όρια της ίασης μετά από θεραπεία (5ετής επιβίωση άνω του 95%)

Διάγνωση

Η διάγνωση των παθήσεων του θυρεοειδούς περιλαμβάνει πέραν του εκτενούς ιστορικού και της κλινικής εξέτασης έναν συνδυασμό εργαστηριακών και απεικονιστικών εξετάσεων.

• Έλεγχος ορμονών: T3, T4, FT3, FT4, TSH, αντισώματα, καλσιτονίνη
• Υπερηχογράφημα θυρεοειδούς: έλεγχος μεγέθους και υφής του αδένα, παρουσία – αριθμό – θέση – σύσταση των όζων, συνύπαρξη διογκωμένων λεμφαδένων
• Σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς (SCAN με ιώδιο) για διαχωρισμό ενός διαγνωσμένου όζου σε θερμό – ψυχρό (διενεργείται από πυρηνικό ιατρό)
• Αξονική/ Μαγνητική τομογραφία (CT/ MRI) για περαιτέρω διερεύνηση – σταδιοποίηση σε κακοήθεια
• Βιοψία δια παρακέντησης με λεπτή βελόνη (Fine needle Aspiration – FNA) ογκιδίου που μπορεί να είναι όζος ή διογκωμένος τραχηλικός λεμφαδένας: επεμβατική διαδικασία κατά την οποία λαμβάνεται υπό υπερηχογραφικό έλεγχο μέσω μίας λεπτής βελόνης – σύριγγας, υλικό ή υγρό μέσα από το ογκίδιο και στη συνέχεια εξετάζεται στο μικροσκόπιο για καρκινικά ή προκαρκινικά κύτταρα.